Bộ môn Tâm lý - Giáo dục

Giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ là quá trình tác động lâu dài nhằm tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức, thái độ, tình cảm và hành vi cá nhân của học sinh. Đây là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, vừa giải quyết những vấn đề trước mắt vừa mang tính chiến lược, có giá trị định hướng lâu dài đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thế hệ trẻ được xác định là chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng nòng cốt, có vai trò xung kích trong xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc xét trên mọi lĩnh vực, mọi cấp độ và khía cạnh. Điều quan trọng, thanh niên, thế hệ trẻ phải trang bị cho mình một bản lĩnh chính trị vững vàng, nền tảng tri thức công nghệ và có lối sống, đạo đức phù hợp với chuẩn mực văn hóa dân tộc, tiếp thu được những tinh hoa của cộng đồng quốc tế.

Bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, giao lưu quốc tế ngày càng rộng mở, sâu rộng trên mọi mặt của đời sống xã hội, bao gồm cả kinh tế, chính trị và văn hóa. Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghệ đã tạo môi trường giao kết nối vượt khỏi biên giới quốc gia. Sự du nhập của những trào lưu văn hóa quốc tế trong bối cảnh hội nhập và toàn cấu hóa, trong đó có toàn cầu hóa về văn hóa; gu thưởng thức văn hóa nghệ thuật của công chúng có nhiều thay đổi; khoa học công nghệ đã ảnh hưởng tới phương thức, cách thức sáng tạo sản phẩm văn hóa tinh thần cũng có ảnh hưởng nhiều sự đan xen giữa hiện đại và truyền thống trở thành phổ biến, kênh phát hành sản phẩm rộng mở, dễ tiếp cận với công chúng, trong đó có thế hệ trẻ, và cũng chính những yếu tố này đã tạo ra những ảnh hưởng không nhỏ tới định hướng phát triển nhân cách, đạo đức và hành vi ứng xử của thế hệ trẻ.

Nền tảng bảo đảm giá trị bền vững của giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh là phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của các em thông qua chương trình hành động đa dạng, thiết thực và hiệu quả. Do vậy, các nội dung giáo dục cho học sinh phải mang tính hiện đại nhưng không tách rời các giá trị đạo đức của dân tộc, xây dựng ý thức kỉ luật, hình thành kĩ năng sống và phù hợp với yêu cầu của thời đại mới. Trên cơ sở đó, thu hút được học sinh vào các hoạt động giáo dục, tạo động lực cho các em trong việc thực hành, vận dụng các giá trị đạo đức vào xây dựng lý tưởng, lối sống và khát vọng cho bản thân mình; đồng thời đảm bảo sự đồng tâm và phát triển ở các bậc học.

Ngoài ra, cùng với sự phát triển và đi lên của xã hội, mỗi chúng ta được sống trong môi trường văn minh, hiện đại hơn, nhưng kéo theo đó cũng có nhiều vấn đề phức tạp nảy sinh. Một bộ phận giới trẻ giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Cụ thể như, tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong giới trẻ vẫn diễn biến phức tạp… trong đó, sự lệch chuẩn về đạo đức, lối sống của một bộ phận thanh, thiếu nhi, dẫn đến nhiều vấn đề đáng lo ngại như vi phạm pháp luật về an toàn giao thông, sử dụng ma túy, game online, bạo lực học đường, sống hưởng thụ, lười lao động và học tập, thiếu ý thức rèn luyện, thiếu niềm tin, không có phương hướng…

Bên cạnh đó, hoạt động giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng vẫn còn những hạn chế, yếu kém. Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng và đầy đủ tầm quan trọng của nhiệm vụ này, nhất là trong bối cảnh đất nước, khu vực và quốc tế có nhiều thay đổi. Thực tế này đòi hỏi phải tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ là vấn đề cấp bách.