Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đặt ra nhiều yêu cầu mới cho giáo viên về việc xác định mục đích bài học, phương pháp tổ chức, hình thức dạy học… Thực trạng cho thấy không phải tất cả các giáo viên đều có thể tự mình thực hiện tốt nhiệm vụ này, bởi vậy sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học trở thành một giải pháp quan trọng sử dụng trí tuệ tập thể để có thể tìm ra phương pháp tổ chức dạy học tích cực đáp ứng yêu cầu hiện nay.

Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học là một  loại hình hoạt động hướng tới và thực hiện nhằm tổ chức việc học tập, nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên tại nhà trường thông qua nghiên cứu cải tiến việc dạy học trong các hoạt động và bài học hàng ngày.

Đây là một loại hoạt động bồi dưỡng tại trường, do chính do viên là người thực hiện bồi dưỡng, gắn lí thuyết với thực hành, nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn của nhà trường. Bài học minh họa không dùng để đánh giá giáo viên mà là để các giáo viên học hỏi lẫn nhau từ thực tế lớp học.

Sinh hoạt chuyên môn theo hình thức nghiên cứu bài học diễn ra theo quy trình 4 bước và các bước có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Bước 1: Chuẩn bị và thiết kế bài học minh họa: Bước này tập trung vào xây dựng kế hoạch cho buổi sinh hoạt chuyên môn và thiết kế bài học minh họa.

Bước 2: Thực hiện bài học minh họa và tiến hành dự giờ, quan sát diễn biến quá trình học tập của học sinh. Bước này tập trung vào việc thu thập những bằng chứng sinh động về việc lĩnh hội tri thức của học sinh như thế nào.

Bước 3: Chia sẻ và suy ngẫm về diễn biến việc lĩnh hội tri thức của học sinh trong bài học minh họa. Bước này tập trung vào việc phân tích và suy ngẫm để lí giải cặn kẽ việc lĩnh hội tri thức của học sinh.

Bước 4: Vận dụng những bài học thu được từ quan sát, trao đổi trong sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học vào bài học hàng ngày ở các nhóm lớp khác nhau. Đây là bước đưa kết quả sinh hoạt chuyên môn vào đời sống nhà trường và tiếp tục cho một chu trình sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tiếp theo.

Bốn bước trong quy trình sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học được giáo viên trong tổ chuyên môn cùng nhau thực hiện. Mỗi bước đều mở ra những cơ hội để giáo viên cùng nhau hiểu rõ hơn về việc lĩnh hội tri thức của học sinh và những cách thức để dẫn dắt việc lĩnh hội tri thức của học sinh một cách hiệu quả. Hình thức sinh hoạt chuyên môn này giúp các trường tự tổ chức bồi dưỡng giáo viên, sử dụng trí tuệ tập thể để xây dựng đội ngũ giáo viên thực sự có năng lực, mỗi người đều có thể đổi mới giáo dục đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 .