Bộ môn Tâm lý - Giáo dục

Sức khỏe tinh thần của trẻ em, đặc biệt ở độ tuổi tiểu học, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vấn đề này, dẫn đến những tác động tiêu cực đối với con trẻ. Bài viết này sẽ làm rõ tầm quan trọng của nhận thức về sức khỏe tinh thần trong quá trình nuôi dạy trẻ, cũng như những biện pháp mà cha mẹ có thể áp dụng để chăm sóc tốt hơn sức khỏe tinh thần của con.

Hiểu đúng về sức khỏe tinh thần của trẻ tiểu học

Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là việc tránh các vấn đề như căng thẳng, lo âu hay trầm cảm, mà còn bao gồm khả năng kiểm soát cảm xúc, xây dựng các mối quan hệ lành mạnh và duy trì sự tự tin trong cuộc sống. Trẻ em ở độ tuổi tiểu học bắt đầu hình thành nhận thức xã hội, học cách xử lý cảm xúc và phát triển tư duy độc lập. Nếu cha mẹ không hỗ trợ đúng cách, trẻ có thể gặp khó khăn trong quá trình này.

Những sai lầm thường gặp của cha mẹ

Một số bậc phụ huynh thường tập trung nhiều vào sức khỏe thể chất mà bỏ qua sức khỏe tinh thần của con. Những sai lầm phổ biến bao gồm:

• Áp lực học tập quá mức: Ép con phải đạt thành tích cao mà không quan tâm đến cảm xúc của con.
• Thiếu sự lắng nghe: Không tạo môi trường để trẻ có thể chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc một cách thoải mái.
• So sánh với người khác: Khiến trẻ mất tự tin và hình thành tâm lý tự ti.
• Không dành thời gian chất lượng bên con: Việc cha mẹ quá bận rộn có thể khiến trẻ cảm thấy bị bỏ rơi, dẫn đến tâm lý bất ổn.

Thực trạng trẻ bị stress, lo âu và tự tử

Theo thống kê, tỷ lệ trẻ em bị stress, lo âu và trầm cảm đang gia tăng đáng kể. Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy hơn 60% trẻ bị stress, 30% có biểu hiện trầm cảm và 40% có rối loạn lo âu. Đáng lo ngại hơn, gần 24% học sinh Việt Nam có suy nghĩ liên quan đến tự tử. [1]. Tại Hàn Quốc, số trẻ em dưới 9 tuổi mắc trầm cảm và rối loạn lo âu đã tăng gấp hơn ba lần trong vòng 5 năm qua. Riêng trong năm 2024, ba quận Gangnam, Seocho và Songpa ghi nhận 3.309 lượt yêu cầu bảo hiểm y tế liên quan đến các bệnh lý trầm cảm và rối loạn lo âu ở trẻ nhỏ[2]. Ngoài ra, theo một nghiên cứu khác, tỷ lệ trẻ vị thành niên tại Việt Nam có suy nghĩ về cái chết là 6,3%, lập kế hoạch tự tử là 4,6% và cố gắng tự tử là 5,8%. Những con số này cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức về sức khỏe tinh thần cho trẻ em [3].

Cách nâng cao nhận thức của cha mẹ về chăm sóc sức khỏe tinh thần cho trẻ

Để giúp trẻ phát triển tốt cả về mặt tinh thần và thể chất, cha mẹ cần:

1. Lắng nghe và thấu hiểu: Luôn tạo cơ hội cho trẻ chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ một cách thoải mái.
2. Khuyến khích tư duy tích cực: Dạy trẻ cách nhìn nhận vấn đề theo hướng lạc quan và rèn luyện khả năng giải quyết khó khăn.
3. Dành thời gian chất lượng: Cùng con tham gia các hoạt động vui chơi, đọc sách, trò chuyện để tạo sự kết nối tình cảm.
4. Không tạo áp lực học tập: Hỗ trợ con phát triển theo khả năng và sở thích riêng mà không ép buộc.
5. Giáo dục về cảm xúc: Hướng dẫn trẻ cách nhận diện và kiểm soát cảm xúc của mình một cách lành mạnh.

Nhận thức đúng đắn về chăm sóc sức khỏe tinh thần cho trẻ em ở độ tuổi tiểu học là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện. Cha mẹ không chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn mà còn là người bạn đồng hành, giúp con xây dựng nền tảng vững chắc để trưởng thành một cách khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Một sự thay đổi nhỏ trong cách nuôi dạy con hôm nay có thể mang lại những tác động tích cực lâu dài trong tương lai.

Tài liệu tham khảo

1. https://dantri.com.vn/giao-duc/hoc-sinh-tu-tu-do-tre-de-vo-hay-ap-luc-tu-nguoi-lon-20220415102454909.htm
2. https://www.msn.com/vi-vn/lifestyle/other
3. https://trungtamytequan8.medinet.gov.vn